De Limburgse gesneuvelden

Jozef Jacobus Hendrickx (Sef)

Het Grote Gebod – L.O.

Sef Hendrickx dreef samen met zijn oudere broer Henri de boerderij Schöndeln te Roermond.
Cammaert schrijft over hun hulp aan ontsnapte Franstalige krijgsgevangenen: [1]
Veel bekendheid genoot de boerderij van de broers H.J. en J.J. Hendrickx aan de Roer ter hoogte van Schöndeln of, zoals de Fransen het zelf omschreven “près de la Roer entre Melick et Ruremonde”.
…
Een vast adres waar Bouman aanvankelijk krijgsgevangenen ophaalde was de boerderij “Oud-Schöndeln” van de eerder genoemde gebroeders Hendrickx. H.J. Hendrickx was in 1940, op 38-jarige leeftijd, weduwnaar geworden. Met zijn vijf kinderen was hij bij zijn broer ingetrokken. In 1942 hertrouwde hij. Het jaar daarvoor was hij met zijn broer begonnen met de opvang van Franstalige vluchtelingen. Die hadden de monumentale hoeve waarschijnlijk zelf ontdekt en in hun routeschema opgenomen vanwege de gunstige ligging aan de Roer. [2]
De broers brachten de vluchtelingen met paard en wagen een eind op weg, waarna ze op eigen gelegenheid de tocht in de richting van de Belgische grens vervolgden.
Het dichtstbijzijnde krijgsgevangenenkamp was in Arnoldsweiler bij Düren en lag eveneens vlak bij de Roer.
Cammaert vervolgt zijn vrij uitgebreide verhaal met de beschrijving, hoe politieman en NSB-lid G. Verheesen begin november 1942 drie Fransen arresteerde, waarop vliegensvlug verdachte dingen werden weggebracht. Helaas werd daarbij een roestig oud pistool vergeten. Dat kwam tijdens de huiszoeking de volgende dag aan het licht. Er volgde een periode waarin beide broers steeds weer gearresteerd werden en tenslotte voor het Duitse Obergericht in Utrecht moesten verschijnen. Zij verdwenen in augustus 1943 naar het tuchthuis in het Duitse Rheinbach.
Daarna werden ze naar het concentratiekamp Sachsenhausen in Oranienburg overgebracht en tenslotte naar de gevangenis Dreibergen in Bützow. Daar zaten ten tijde van het nationaal-socialisme dwangarbeiders gevangen en er werden terechtstellingen door onthoofding uitgevoerd. [3.1]
Waarschijnlijk is Sef overleden in Bützow en wel op 23 april 1945, omdat hij daar vanaf een zeker moment door Henri niet meer is gezien. Men heeft nooit met 100% zekerheid kunnen achterhalen waar en wanneer hij is overleden. Er is dan ook individueel graf van hem bekend. [4]
Maar waarschijnlijk liggen zijn stoffelijke resten op de erebegraafplaats van Bützow. [3.2]
Kort daarna, op 3 mei 1945, is daarom alleen Henri in Bützow bevrijd door het Sovjetleger. Op 28 juni 1945 is deze naar huis teruggekeerd. Maar zijn gezondheid was zo slecht dat hij op 5 september 1945 overleed aan tuberculose en hersenvliesontsteking.
Henri kreeg postuum de Franse onderscheiding Croix de guerre avec palme (Oorlogskruis met palm) die hem postuum is verleend voor het helpen van meer dan honderd ontsnapte Franse krijgsgevangenen om hun vrijheid terug te krijgen.
Dit geldt in feite ook voor Sef. [6]
Deze persoon staat op de Erelijst 1940-1945 van de Staten-Generaal. [5]

Voetnoten

1. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   3. Hulpverlening aan uit Duitsland ontvluchte (Franstalige) krijgsgevangenen, p.160, 164
2. OpenStreetMap Laan van Schöndeln, Roermond
3. 1. Zuchthaus Dreibergen-Bützow, 1933 – 1945, Wikipedia • Deutsch
   2. ††† Ehrenfriedhof Bützow
4. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief),
   Dossier • Sef Hendrickx #2
5. Erelijst 1940-1945
6. Oorlogsgravenstichting.nl Henri
7. Oorlogsgravenstichting.nl
8. https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/135/roermond-oorlogsmonument