text, no JavaScript Log in  Deze pagina in het NederlandsDiese Seite auf DeutschThis page in EnglishCette page en FrançaisEsta página em Portuguêstop of pageback

De namen op de muren

Wikimedia

Limburg 1940-1945,
Hoofdmenu

  1. Mensen
  2. Gebeurtenissen/ Achtergronden
  3. Verzetsgroepen
  4. Steden & Dorpen
  5. Concentratiekampen
  6. Valkenburg 1940-1945
  7. Lessen uit het verzet

1940-1945 Bijzondere gebeurtenissen en achtergronden in Nederlands Limburg

De acht mensen in Limburg 1940-’45, waarvan de data het laatst zijn toegevoegd of bewerkt: • Klaas  Koers • J.  Lamberts • Pauline  Delahaye • Hein(z)  Cremers • Mary  de Goede-van Gelder • Sef  van Megen • “Dutch”  Nathan • Pierre “Paul Simons”  Schunck

Nationaalsocialisme en racisme | De genocide op de Limburgse Joden | De genocide op de Limburgse Sinti | Het verzet in Valkenburg | SiPo Maastricht | Het Englandspiel | Het OD-proces van Maastricht | Het gevaar van lijsten | Het Hannibalspiel | April-Mei-stakingen in 1943 | Een militair opleidingskamp voor onderduikers | Tussen Maas en Peel | Het verraad van Maastricht | De overval van Weert | De overval op het distributiekantoor in Valkenburg | De klap van Wittem | Elf gevangen verzetsmensen uit Nijmegen vermoord | De overval op de Maastrichtse gevangenis | Wraakacties tijdens de bevrijding van Zuid-Limburg | Winter ’44-’45 in het bevrijde gebied | Het verdriet van Roermond | De gedwongen evacuatie naar Friesland, Groningen en Drente |

Winter ’44-’45 in het bevrijde gebied



Militair Gezag

Tussen 1944 en 1946 was „Militair Gezag“ het voorlopig bestuursorgaan. Het Limburgse M.G. zetelde aan het Vrijthof in Maastricht. Onderstaande aantekening uit het achief van Pierre Schunck geeft aan, hoe het M.G. probeerde, vat op zijn moeilijke taak te krijgen

Een studie naar de werkzaamheden van het Nederlandse Militair gezag in de overgangstijd na de geallieerde bevrijding van Nederland.
Het ‘Circus Kruls’, Militair Gezag in Nederland, 1944-1946, door Dr. Dick Schoonoord (Amsterdam 2011). Met link digitaal boek, pdf

Poging van M.G.
om de voormalige illegale werkers in georganiseerd verband tot medewerking te brengen met militair gezag van generaal Kruls

Zij zouden Contact Officier worden tussen M.G. en de bevolking.


Notice: Undefined variable: txt_MiniBildY in /var/www/vhosts/hosting100836.af98e.netcup.net/httpdocs/verzet/functionMiniBildY.tpl on line 34

Notice: Undefined variable: titel_MiniBildY in /var/www/vhosts/hosting100836.af98e.netcup.net/httpdocs/verzet/functionMiniBildY.tpl on line 44

Nadat in de herfst 1944 het grootste deel van Zuid-Nederland was bevrijd, kwam de opmars van de geallieerden gedurende de winter tot stilstand. Dat had drie oorzaken:

  1. Die snelle opmars had tot gevolg, dat de aanvoerlijnen te lang werden. Na de bevrijding van Antwerpen was die situatie weliswaar verbeterd, maar dat hoge tempo was toch niet vol te houden.
  2. Het was tijdens de slag om Arnhem [3] niet gelukt, dit probleem met luchtlandingstroepen op te lossen. Daarbij kwam het tot meningsverschillen tussen de Britse en de USAmerikaanse opperbevelhebbers, Montgomery [4] en Eisenhower [5]
  3. In de winter probeerde de Wehrmacht het tij te keren met een tegenoffensief in de Ardennen [6]. Daardoor werden geallieerde troepen gebonden, wat de opmars stuitte. Die opzet slaagde aanvankelijk, maar heeft de nederlaag van Nazi-Duitsland uiteindelijk niet kunnen verhinderen.

In Limburg was het zuiden tot aan de Roer (Duits: Rur, een riviertje dat ontspringt in de Eifel en in Roermond in de Maas uitmondt. Dit is dus niet de Ruhr van het Roergebied) en het gebied ten westen van de Maas vrij (zie kaartje). De strook oostelijk van de Maas, van de Roer tot vlak voor Nijmegen wachtte nog een zware tijd: de annexatie door Duitsland, de terreur van de parachutisten van majoor Matthaeas en tenslotte de gedwongen evacuatie van de hele bevolking naar Noord-Nederland. [1]
Dat gebied ten oosten van de Maas werd pas tussen 23 februari en 10 maart 1945 bevrijd tijdens de Operation Grenade. [7]

De bevrijding bracht in Zuid-Nederland en later in het hele land om te beginnen een minder mooi verschijnsel met zich mee: allerlei wraakacties tegen echte of vermeende aanhangers van het nazi-bewind. Vrouwen die een relatie met een Duitse man hadden, werden kaalgeschoren, kinderen van NSB-ers werden op school gepest. Dat soort dingen. In Valkenburg is daarbij zelfs een dodelijk slachtoffer gevallen. [8]
De leider van de KP Zuid-Limburg, Bep van Kooten [9] reisde op 17 of 18 september 1944 naar Brussel en werd door de voorlopige opperbevelhebber van het nieuwe Nederlandse leger, Prins Bernhard, tot commandant van de Limburgse Stoottroepen benoemd.
Er werd in de bevrijde gebieden aan de mensen die tot het verzet hadden behoord, de mogelijkheid geboden in dienst van het Nederlandse leger te treden. Daartoe waren de BS (Binnenlandse Strijdkrachten) [10] opgericht. De voormalige leden van het gewapend verzet werden bij de Stoottroepen [11] ingedeeld. Volgens de LO-leider van Kerkrade konden ook LO-leden dienst nemen in de Stoottroepen. [12] Zij kregen delen van het bevroren front voor hun rekening (de grijze gebieden op het kaartje). Toen het front weer in beweging kwam, trokken zij als deel van de geallieerde troepen mee naar Duitsland om het van het fascisme te bevrijden.
Tot 1946 zou het bestuur in de bevrijde gebieden uitgeoefend worden door het „Militair Gezag“, dat voor de provincie Limburg in Maastricht zetelde. Lees meer hierover in Zuid-Limburg is vrij [12]
Degenen die niet tot het gewapend verzet hadden behoord maar wel als OD-leden zich hadden voorbereid om na de aftocht van de Duitsers het machtsvacuüm te vullen, werden bij de bewakingstroepen ingedeeld op plaatsen, waar geen contact meer met de vijand was te verwachten. Soms ging dat anders, zoals in het geval van Josef Saive.

Na de oorlog verklaarde Indonesië zich onafhankelijk. De Nederlandse regering, die dat niet wilde accepteren, stuurde er het leger op af, waaronder de Stoottroepen. Men beweerde, dat de Republiek Indonesië een product van de Japanners was en dat het hier dus ging om een voortzetting van de Tweede Wereldoorlog. Hoeveel Stoters, zoals de leden van de Stoottroepen worden genoemd, hebben gemerkt dat zij voor de gek werden gehouden en dat zij deze keer aan de kant van de bezetter stonden?

  1. Het verdriet van Roermond en de gedwongen evacuatie naar Friesland, Groningen en Drente
  2. De moord op de landwachter
  3. Operation Market Garden, Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  4. Bernard Montgomery, Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  5. Dwight D. Eisenhower, Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  6. Ardennenoffensief (Battle of the Bulge), Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  7. Operation Grenade, Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisEspañol
  8. Valkenburg, 14 sept. 1944
  9. Bep van Kooten
  10. BS (Binnenlandse Strijdkrachten)
    Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  11. Stoottroepen Wikipedia • NederlandsDeutschEnglishFrançaisPortuguês
  12. Zuid-Limburg is vrijSüd-Limburg ist freiSouth Limburg is freeLe Limbourg méridional est libreO Limburgo do Sul é libre
topback

Lijst van links Verzet 2e Wereldoorlog

Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 Pagina is in het Nederlands
H.J. Mans & A.P.M. Cammaert
Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994
ISBN 90 70356 67 883

Digitaal Namenmonument Oranjehotel Pagina is in het Nederlands
Het is een van de meest gestelde vragen: wie zaten er gevangen in het Oranjehotel? Helaas bestaat er geen volledige lijst waarop alle gevangenen staan. Een groot deel van de gevangenisadministratie is vlak voor de bevrijding door de Duitse bezetter vernietigd.
Zie ook Oranjehotel & Waalsdorpervlakte82

Jan van Lieshout, Het Hannibalspiel Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Het sinistere spel tijdens de Tweede Wereldoorlog van de contraspionagedienst der Kriegsmarine, dat leidde tot de ondergang van een Nederlands-Belgische verzetsdrieëenheid, ISBN 10: 9026945744 ISBN 13: 978902694574880

Nationaal Ereveld Loenen Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Op Nationaal Ereveld Loenen liggen meer dan 3.900 oorlogsslachtoffers begraven. Het zijn mensen die op verschillende plaatsen en onder verschillende omstandigheden hun leven hebben verloren. Militairen, verzetsstrijders, Engelandvaarders, represailleslachtoffers, dwangarbeiders maar ook …79

Markante feiten in Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog Pagina is in het Nederlands
Wie denkt, dat er in het Nederlandstalige deel van België nauwelijks enig verzet heeft plaatsgevonden, moet dit document zeker lezen. De klemtoon ligt op het gewapend verzet. Auteur: Mathieu Rutten.78

Stichting Struikelstenen Valkenburg Pagina is in het Nederlands
Ook 45 uit Valkenburg gedeporteerde Joden keerden niet meer terug. De Stichting Struikelstenen Valkenburg werd opgericht om ter nagedachtenis van de omgekomen Valkenburgse Joden, zogeheten struikelstenen in het trottoir vóór het huis te leggen van waaruit zij werden gedeporteerd. Met een complete lijst.
Zie ook Stolpersteine op Wikipedia77

Roermond frontstad Pagina is in het Nederlands
Serie verhalen van Eric Munnicks over de laatste oorlogsmaanden.
Zie ook de andere Oorlogsverhalen van het gemeentearchief Roermond76

Limburg 75 jaar vrij Pagina is in het Nederlands
Website opgezet t.g.v. de bevrijdingsfeesten 75 jaar na de bevrijding, september 202075

Belgium WWII Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page disponible en Français;
Een virtueel platform over België en zijn inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog74

Voormalig concentratiekamp Natzweiler-Struthof, Elzas Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Europees Centrum over gedeporteerde verzetsleden. Kamp en museum.73

De joodse slachtoffers van het nationaal-socialisme uit Keulen | A–Z Seite auf Deutsch verfügbar
72

Documentatiecentrum Nationaalsocialisme van de stad Keulen Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Virtuele rondleiding 360° door de gedenkplaats en de tentoonstelling, begeleid door een audiotour in 8 talen.71

Nationaal Monument Kamp Vught Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Het Nationaal Monument Kamp Vught bevindt zich op een deel van het voormalige SS-kamp Konzentrationslager Herzogenbusch, ook wel bekend als Kamp Vught (januari 1943 - september 1944).70

The Margraten Boys - Over de Amerikaanse begraafplaats Page available in English
Schrijnend en troostend, dit is de geschiedenis van een uniek ‘adoptiesysteem’. Inmiddels zorgen generaties van lokale families, dankbaar voor het offer van hun bevrijders van de nazi-bezetting, niet alleen voor de graven, maar ook voor de herinneringen van meer dan 10.000 Amerikaanse soldaten op de begraafplaats van Margraten in Zuid-Limburg.
Gratis e-book van Peter Schrijvers, helaas alleen in het Engels. Andere e-boeken van deze auteur over de Tweede Wereldoorlog, in het Engels en het Nederlands: https://www.google.de/search?hl=de&tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22Peter+Schrijvers%2268

Het Joods Monument Pagina is in het Nederlands Page available in English
Elk vermoord slachtoffer van de Holocaust wordt op het Joods Monument herdacht met een persoonlijk profiel. Het Joods Monument is niet alleen geschikt om te doorzoeken en gedenken. U kunt zelf het monument aanvullen met foto’s, documenten en verhalen, door familieverbanden te leggen en familieleden toe te voegen. Om een oproep te plaatsen en in contact te komen met andere gebruikers. Daarnaast kunt u informatie over stolpersteinen en belangrijke overige externe links toevoegen.67

Als de mijnwerkers staken tegen de Duitse bezetter Pagina is in het Nederlands
De mijnstaking in Limburg vanaf 29 april 1943. De werkdruk stijgt en stijgt. De eerste Nederlandse mannen worden gedwongen, in Duitsland te gaan werken. Directe aanleiding is het bevel van Generaal Christiansen om alle vrijgelaten krijgsgevangenen uit het Nederlandse leger weer op te pakken en naar Duitsland te vervoeren. De staking wordt door middel van executies neergeslagen.66

Vervolgd in Limburg Pagina is in het Nederlands
Joden en Sinti in Nederlands Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog
isbn 978-90-8704-353-7
Een licht bewerkte uitgave van het proefschrift waarop Herman van Rens op 22-03-2013 is gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam
©2013 Hilversum65

Ons verblijf in het dorp Mergel (dagboek) (Meerssen 1989) Pagina is in het Nederlands
Joop Geijsen uit Meerssen vertelt hoe hij met twee andere jongens een jaar lang ondergedoken zat in de mergelgrot even buiten Meerssen, wat later de duik-herberg werd genoemd. Voor zover wij weten alleen nog in de bibliotheek verkrijgbaar.64

Yad Vashem Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Internationaal Holocaust Herdenkingscentrum63

Beelden van verzet Pagina is in het Nederlands
Hoe elke generatie anders omgaat met het verzetsverleden
door Sander Bastiaan Kromhout
Uitgave van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei, 2018
Gratis download: zie link
Printvorm: ISBN 907729424462

Oorlogsbronnen Limburg Pagina is in het Nederlands Page available in English
Limburg telt tal van gespecialiseerde archiefinstellingen die relevante historische bronnen over de Tweede Wereldoorlog bewaren. Het is voor het publiek echter niet altijd duidelijk voor welke informatie men waar terecht kan. Archieven hebben overlappende werkgebieden, organisaties en mensen waren in het verleden actief in verschillende streken en op verschillende terreinen. Dus is het vaak lang zoeken naar de juiste vindplaats van informatie.
Hier kunt u zoeken, maar ook uw documenten delen met andere geïnteresseerden. Dat kan middels schenking aan bestaande archieven of musea, of door digitale kopieën van documenten of beeldmateriaal ter beschikking te stellen.61

Oorlogsdoden Nijmegen 1940 - 1945 Pagina is in het Nederlands
Met zoekfunctie60

Stichting Neerlandsch Verzetsmonument Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English Page disponible en Français;
Namen van verzetsstrijders in Nederland en koloniën gedurende de Tweede Wereldoorlog59

La résistance durant la guerre 1940-1945 Page disponible en Français;
Het gaat voornamelijk over het illegale netwerk „Clarence“, waarvan de oprichter Walther Dewez was. Er wordt ook herinnerd aan verschillende agenten uit Visé en Voeren, die deel uitmaakten van deze beweging.58

Gesneuvelde verzetsstrijders Maastricht Pagina is in het Nederlands
Een summiere beschrijving en een lange galerij portretten57

Stichting Herinnering LO-LKP Pagina is in het Nederlands
De Stichting Herinnering LO-LKP wil meer bekendheid geven aan de geschiedenis van het verzet door de organisaties LO en LKP. Daartoe stelt zij de inhoud van zijn gedenkboek en vele originele documenten in digitale vorm aan de geïnteresseerde lezer beschikbaar.56

De vergeten Genocide – Het lot van de Sinti en Roma Pagina is in het Nederlands Seite auf Deutsch verfügbar Page available in English
Ook bekend onder de naam Zigeuners55

1944-2019 ⇒ Zuid-Limburg 75 jaar vrij! ⇐ Pagina is in het Nederlands
Een overzicht van de activiteiten in Zuid-Limburg rond dit gedenkwaardige jubileum in september. Het wordt in iedere gemeente gevierd.54

Historisch Amerikaans filmpje over de duikherberg Pagina is in het Nederlands
Een stomme film, die door een USAmerikaans team is opgenomen na de bevrijding van Valkenburg. Het eerste deel is nagespeeld, met behulp van het Valkenburgs verzet. Hij laat zien, hoe onderduikers naar de duikherberg werden gebracht. De man met de hoed is steeds Pierre Schunck. De film begint bij zijn huis in de Plenkertstraat, Valkenburg. De rol van de veldwachter op de fiets aan het begin wordt niet helemaal duidelijk. Volgens de begeleidende tekst is dat een koerier.53

Database persoonsbewijzen uit de Tweede Wereldoorlog Pagina is in het Nederlands
Over persoonsbewijzen uit de Tweede Wereldoorlog alsmede afbeeldingen van persoonsbewijzen in combinatie met andere documenten en genealogische en persoonlijke gegevens waaronder ook levensverhalen.49

Gedenksteen voor de KPers Coenen en Francotte Pagina is in het Nederlands
Voor het Provinciale Verzetsmonument in Valkenburg. Hier werden Sjeng Coenen en Joep Francotte op 5 september 1944 vermoord, vlak voor de bevrijding van Valkenburg48

Valkenburg, Provinciaal Verzetsmonument Pagina is in het Nederlands
Elk jaar op 4 mei vindt hier de herdenkingsplechtigheid voor de gesneuvelden van deze provincie plaats. Ondertussen zijn de veteranen er ook niet meer bij aanwezig.47

Oproep aan de inwoners van Valkenburg aan de Geul Pagina is in het Nederlands
Op 17 september 2019 is het 75 jaar geleden dat alle kernen van de huidige gemeente Valkenburg aan de Geul werden bevrijd.
Om de bevrijding te herdenken en de oorlogstijd zo accuraat mogelijk weer te geven, is Museum Land van Valkenburg op zoek naar persoonlijke verhalen, ooggetuigenissen en tastbare herinneringen.
Van al deze levensechte verhalen, materialen, foto’s, filmbeelden en uitrustingsstukken richten we een unieke en zo volledig mogelijke overzichtstentoonstelling in onder de naam “We Do Remember”46

Erelijst van gevallenen 1940 - 1945 Pagina is in het Nederlands
Een website in opdracht van de Tweede Kamer. In de Erelijst van Gevallenen 1940-1945 zijn diegenen opgenomen die als gevolg van verzet of als militair zijn omgekomen.45

Grenzeloos verzet Pagina is in het Nederlands Page disponible en Français;
Over spionerende monniken, ontsnappingslijnen en het Hannibalspiel, 1940-1943
ISBN 9789056220723
Paul de Jongh beschrijft in detail een vluchtlijn van Nederland naar België. Unieke gevalstudie van het verzet in de Tweede Wereldoorlog aan beide kanten van de Belgisch-Nederlandse grens. Het accent ligt op de Belgische kant en geeft daarmee een aansluiting aan het boek van Cammaert, vooral waar het gaat om de groep Erkens in Maastricht.
Ook verkrijgbaar in het Frans44

Het verborgen front Pagina is in het Nederlands Page available in English
Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog
Doctorale scriptie 1994, door CAMMAERT, Alfred Paul Marie
Het complete boek op de website van de Universiteit van Groningen.
In papiervorm: Twee delen, 1262 blz., Eisma 1994, uitverkocht.
 
Boekbespreking NRC:
https://www.nrc.nl/nieuws/1994/05/07/erkenning-voor-het-limburgs-verzet-7223972-a937131
De sociaal-democraat en latere minister van binnenlandse zaken J.A. Burger heeft niet geweten wat hij teweeg zou brengen, toen hij in mei 1943 in Londen verslag uitbracht over het verzet in Nederland en op een vraag van koningin Wilhelmina moet hebben geantwoord: “Van verzet in het Zuiden, majesteit, is me niets bekend” of woorden van gelijke strekking. Toen dr. L. de Jong bovendien in zijn werk Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog gewag maakte van de scriptie van de socioloog L. Lamers dat het verzet in Limburg niet zo erg veel zou hebben voorgesteld, kwam de trap tegen het zere been van veel Limburgse verzetsmensen nog ééns zo hard aan.43

Forgotten History – Pierre Schunck, Resistance Fighter Page available in English
Vergeten Geschiedenis - Pierre Schunck Verzetsstijder42

Tweede Wereldoorlog in Zuid-Limburg Pagina is in het Nederlands
Zeer veel foto’s gesorteerd op gemeente. Voor Valkenburg: veel foto’s van de nazi-kostschool voor jongens Reichsschule der SS (voormalig Jezuïeten klooster) en van de bevrijdingsdagen, door Frans Hoffman.40

Netwerk Oorlogsbronnen (NOB) Pagina is in het Nederlands
Zoeken door 9 miljoen documenten, films en foto’s over en uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland.39

Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies Pagina is in het Nederlands Page available in English
Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies, voorheen Nederlands Instituut voor Oorlogsdicumentatie
Kwesties die met oorlogsgeweld te maken hebben, wekken veel maatschappelijke belangstelling en vragen om onafhankelijk en wetenschappelijk onderzoek. Het NIOD verricht en stimuleert dergelijk onderzoek en stelt zijn collecties open voor alle belangstellenden.38

Limburg gaf joden WOII meeste kans Pagina is in het Nederlands
Nederlandse joden hadden in Limburg de meeste kans om onder te duiken en de Holocaust te overleven. Dat blijkt uit het proefschrift over de vervolging van joden en Sinti in Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog van de Beekse historicus Herman van Rens aan de Universiteit van Amsterdam.
Buy
Bespreking36

Tweede Wereldoorlog en bijzondere rechtspleging Pagina is in het Nederlands
Over de berechting van ‘foute’ Nederlanders: De zogenaamde bijzondere rechtspleging. Deze pagina wijst u de weg. Hier vindt u foto’s, de meest gebruikte zoekwoorden, verwijzingen naar interessante archieven, indexen, websites, persoonlijke verhalen en onderzoeksgidsen.35

Nederlands Auschwitz Comité Pagina is in het Nederlands
34

Geheim Leger zone II/Limburg Pagina is in het Nederlands
over de mislukte poging in Belgisch Limburg, een compleet guerrillaleger op te zetten.20

verzet in Enschede Pagina is in het Nederlands Page available in English
Roelof Blokzijl19

30th Infantry Division Old Hickory Page available in English
Bevrijders van Zuid-Limburg17

Bond van Oud-Stoottroepers en Stoottroepers Pagina is in het Nederlands
16

The Dutch Underground and the Stoottroepers Page available in English
Stoottroepen: ontstaan uit de oud-verzetsmensen, die in het leger zijn gegaan.15

 

topback