De Limburgse gesneuvelden

Pauli Crauwels
(Paul Nicolaas)

Oorlogsgravenstichting

Paul Crauwels is geboren in Oud-Vroenhoven, gemeente Maastricht, en was zetter (typograaf) van beroep. [1#5]
Machinezetter Alberts Drukkerijen in Sittard/werkzaam op gebied verzekeringen. Rooms-Katholiek. Hij was hoofdredacteur van de Carmelrozen, een geïllustreerd tijdschrift dat de verering van de Heilige Maagd als onderwerp had. Lid verzet. Hij hield zich onder meer bezig met het maken van persoonsbewijzen voor neergeschoten. piloten. [2]
De gemeente Sittard schreef na de oorlog over hem:
In het zicht van de bevrijding (op 18 september 1944) wegens het verspreiden van illegale lectuur door Duitsers gearresteerd en zonder vorm van proces gefusilleerd te Sittard. [1#4]
Op de volgende pagina in zijn dossier [1#5] staat het preciezer, als antwoord op de vraag naar de omstandigheden van zijn dood: Als illegaal werker gegrepen door NSB waarna overgeleverd aan de Duitsers, die hem vervolgens op beestachtige wijze mishandelden en doodden.

Volgens Cammaert heeft hij ook het communistische krantje De Waarheid verspreid. Op 7 september 1944 werden twee verspreiders van „De Waarheid“, J.W.H. Theunissen en P.N. Crauwels, die kort tevoren een aantal exemplaren bij S. Beyer hadden opgehaald, door enkele landwachters aangehouden in Munstergeleen. De volgende dag werden de twee in Sittard vermoord. [3]
Gezien zijn verering van de Heilige Maagd is het niet waarschijnlijk, dat Paul zelf communist was. Dat past bij die tijd: de Sovjet-Unie was immers met het westen geallieerd. Daarom wordt hij hier als sympathisant van de CPN beschouwd.
In de Maastrichtse wijk Amby werd op 14 maart 2008 een herinneringsplaquette met de namen van Pauli Crauwels en elf andere oorlogsslachtoffers onthuld. Bij die gelegenheid zei zijn zoon dat ze waren opgepakt umtot ze ’n ondergronds gezetsje höbbe gewisseld. Dat gebeurde op 8 september 1944. Tien daog veur de bevrijding. Um 8 oor ’s aoves höbbe SS’ers ze alle twie vermoord op ’t sjtort in Zitterd. (omdat ze een ondergronds blaadje hebben gewisseld. Dat gebeurde op 8 september 1944. Tien dagen voor de bevrijding. Om 8 uur ’s avonds hebben SS’ers ze alle twee vermoord op het stort in Sittard.) [2]

Voetnoten

1. Archief Oorlogsgravenstichting (@ Nationaal archief), Dossier Paul Crauwels • #2< • #4
2. wo2slachtoffers.nl biogr. Paul Crauwels
3. Dr. F. Cammaert, Het Verborgen Front – Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Doctorale scriptie 1994, Groningen
   10. De C.P.N. en de illegaliteit, p. 1030.
   Van Aernsbergen, Onze Gevallenen, pp. 166, 185. Uitgever Stichting Herdenking der Gevallenen van het Verzet in Limburg 1940/1945
   Stichting ’40-’45, Eindhoven
4. x
5. Erelijst 1940-1945
6. Oorlogsgravenstichting.nl