1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg

Ordedienst (O.D.)

Het monument op de Minderbroedersberg, Maastricht

In Maastricht staat op de Minderbroedersberg een monument met namen en links daarvan de volgende tekst: “Op deze plek bevond zich van 1865 tot 1970 een Franciskaner klooster. In 1941 werd het gebouw door de Duitse bezetter gevorderd en omgebouwd tot gevangenis. In april 1942 vond in de refter van het klooster het Maastrichtse OD-proces plaats. Na ter dood veroordeeld te zijn, werden vierentwintig verzetslieden van hier naar het concentratiekamp Sachsenhausen (Duitsland) gevoerd en aldaar in de vroege ochtend van 11 mei 1942 om het leven gebracht. Hun namen staan hier vermeld.”

Open Street Map

De O.D. of Ordedienst was opgericht door gedemobiliseerde militairen van de Nederlandse krijgsmacht. Voor een goed begrip is een vergelijking met hun Belgische zusterorganisatie interessant: het Geheime Leger. Over hun uiteenlopende doelstellingen leest u meer op: Wat waren L.O, K.P., O.D. en R.V.V.?. In het kort: Er waren bij de OD mensen en groepen, die uitsluitend op de komst van de geallieerden gefocusseerd waren, om dan de orde te handhaven. Anderen zagen ook daarvóór al mogelijkheden om in actie te komen. De mensen, die op deze lijst van gesneuvelden staan, behoorden natuurlijk tot de laatste groep, op één na, die tijdens de bezetting nog te jong was: de grensbewaker Jeu Saive uit Vijlen. Een voorbeeld van gewapend verzet uit de OD is Charles Bongaerts, medeoprichter van de OD in Heerlen, die binnen die groep verwijten kreeg over zijn roekeloos optreden.
Tijdens de opmars van de geallieerden werden de Binnenlandse Strijdkrachten opgericht, bestaande uit Stoottroepen en Bewakingstroepen. De Stoottroepen bestonden uit leden van het gewapend verzet, dus vooral afkomstig uit de knokploegen en de RVV. De Bewakingstroepen werden vooral uit die delen van de Ordedienst gerecruteerd, die niet actief aan het verzet hadden meegedaan. Dat waren vaak voormalige militairen, maar ook tegen het einde van de oorlog door de OD geworven jongelui. Op aanwijzing van het Militair Gezag of de geallieerden voerden zij bewakings- en patrouilletaken uit.
Meer informatie bij Cammaert, hoofdstuk 8

Proclamatie van de OD