|
|
|
|
|
|
Limburg 1940-1945,
Hoofdmenu
1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg
 | |  |
April-Mei-stakingen, 1943
Monument De Hamert
De april-mei-stakingen 1943
Bekendmaking van de „Hoogere SS- en Politieleider“ van de provincies Limburg en Noord-Brabant over de doodvonnissen in verband met de mijnstaking.
Op 1 juli 1946 werd in Wellerlooi (gemeente Bergen) op de Wellse Heide (nu het natuurgebied Landgoed de Hamert) een graf met zeven lichamen ontdekt. Daar staat een eikenhouten kruis op een muur van rode baksteen, het verzetsmonument, als blijvende herinnering aan de zeven verzetsstrijders Han Boogerd, Bob Bouman, Leendert Brouwer, Pieter Ruyters, Reinier Savelsberg, Meindert Tempelaars en Servaas Toussaint, gefusilleerd i.v.m. de staking 1943.
Zij staan voor de vele stakers, gesneuveld of niet, die voor altijd anonym zullen blijven.
In de mijnstreek werd die staking de mijnstaking genoemd. De eigenlijke mijnstreek ging van Geleen tot Kerkrade, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld in Valkenburg, woonde een niet onaanzienlijk aantal mijnwerkers. In Maastricht ging de staking uit van kantoorpersoneel van de overheid en later ook van de banken. Toen de medewerkers van de PTT ook wilden staken, dwongen de aanwezige NSB-ers ze met allerlei dreigementen, door te werken. Onmiddellijk ontstonden voor alle loketten lange rijen van mensen, die één postzegel van 1 cent wilden kopen. Zo werd de post toch gedwongen te staken. Ook de fabieken sloten zich aan.
Er was in het begin een feeststemming. Men stroomde de cafés in en vermoedde niet (of wilde er niet aan denken) dat de bezetters dit natuurlijk niet zouden dulden en dat er slachtoffers zouden vallen. Door deze gebeurtenissen werd duidelijk: de pogingen, de Nederlanders te strikken met de status van „arisch broedervolk“ waren mislukt.
De mijnstaking maakte deel uit van de April-Mei-stakingen in 1943. De achtergrond was de door de bezetters geplande terugvoering van de Nederlandse militairen in krijgsgevangenschap, om ze in de Duitse oorlogsindustrie te werk te stellen. Zij waren de overgang naar een meer massaal verzet in het hele land, ook in Limburg. Ook al was de staking met harde hand onderdrukt, toch (of misschien juist daarom) kregen nu de verzetsorganisaties meer toeloop. De tijd van de zoete broodjes was voorbij. Maar voor een groot deel van de Nederlandse joden was het al te laat. :(
Tijdens de oorlog waren de mijnen nog volop in bedrijf en zij waren voor de stroomvoorziening, maar ook voor de spoorwegen en dus voor de Duitsers van groot belang. Als gevolg daarvan konden veel jonge mannen, die niet naar Duitsland wilden om te werken, op legale wijze hier blijven. Maar er werkten ook veel onderduikers in de mijnen, met valse papieren, omdat daar niet zo precies op gelet werd. April-Mei-stakingen, 1943 – 11 pers. ⇒Alle Limburgse gesneuvelden | ||
| Boogerd,
Han | ∗ 1906-08-24 † 1943-05-02 Bergen (Noord-Limburg) | - Roermond - April-Mei-stakingen, 1943 - De chemicus Johannis Leendert Cornelis (Han) Boogerd werkte voor het bedrijf E.C.I. (Electro Chemische Industrie) op de staatsmijn Emma. „Het voltallige personeel van de E.C.I. had (met de mijnstaking) meegestaakt, waarna alle tweeëntwintig medewerkers gearresteerd en naar Maastricht … Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg muur: rechts, regel 03-04 |
| Bouman,
Martinus Bob | ∗ 1899-05-05 Gouda † 1943-05-02 Maastricht | - Vroeg verzet - Ordedienst (O.D.) - Roermond - April-Mei-stakingen, 1943 - Crisis Controle Dienst (CCD) - Zwarte Plak - Martinus Antonius Marie Bouman was eerste luitenant bij het KNIL, daarna hoofdcontrolleur bij de C.C.D. in Limburg en Oost-Brabant. Hij hielp neergestorte geallieerden en uit Duitsland ontsnapte krijgsgevangenen. In 1940 en 1941 nog individueel werkzaam, daarna met R.H. van de Vin uit Neeritter … Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg muur: rechts, regel 04-04 |
| Brouwer,
Leendert Th. Leo | ∗ 1907-06-01 Nijmegen † 1943-05-02 Wellerlooi (Bergen [L]) | - Limburgse Onderduikershulp (L.O.) - Maastricht - April-Mei-stakingen, 1943 - Crisis Controle Dienst (CCD) - Districtsleider CCD, gehuwd. Hij was lid van verzetsgroep Bouman, die neergehaalde geallieerde vliegtuigbemanningen en … muur: links, regel 30-02 |
| Dieteren,
Jan Alphons Jan | ∗ 1912-10-26 Schinnen † 1945-03-01 Neuengamme | - Maastricht - April-Mei-stakingen, 1943 - Jan Dieteren uit Schinnen woonde sinds 2 mei 1934 in Maastricht [1#2], zijn vrouw was Anna Catharina DANIELS uit Oud-Vroenhoven. [1#1][1#5] Hij was mijnwerker op de Staatsmijn Hendrik in Brunssum en werd gearresteerd wegens sabotage tegen de … Deze persoon staat (nog?) niet op de muren van de kapel.- |
| Horstmann,
Henderich Hein | ∗ 1902-01-30 Börger † 1943-05-04 Maastricht | - Kerkrade - April-Mei-stakingen, 1943 - Mijnwerker Henderich Horstmann uit Kerkrade deed mee aan de mijnstaking in de Domaniale Mijn en werd daar gearresteerd. Bij de overbrenging van de gevangenis naar de rechtszaal op 4 mei 1943 probeerde hij te ontsnappen, maar werd door een kogel in zijn arm getroffen. Op commando van de … muur: links, regel 25-02 |
| Matthaeas,
Ulrich | ∗ 1911-07-11 Hannover † 1994-06-21 | - NSDAP -
|
| Ruyters,
Peter Leonard Leo (Huub) | ∗ 1892-10-10 Echt † 1943-05-02 Wellerlooi (Bergen [L]) | - Ambtenaren - April-Mei-stakingen, 1943 - Heer - Crisis Controle Dienst (CCD) - Leo Ruyters was adjunct hoofcontroleur C.C.D. De Centrale Controle Dienst [ 1], 1934-1954, hield vooral toezicht op de handel in schaarse goederen. Lid van verzetsgroep Bouman, die neergehaalde geallieerde vliegtuigbemanningen en … muur: links, regel 14-05 |
| Savelsberg,
Reinier Harry | ∗ 1895-04-27 Schaesberg † 1943-05-02 Wellerlooi (Bergen [L]) | - Heerlen - April-Mei-stakingen, 1943 - Reinier Savelsberg was electromonteur op de staatsmijn Oranje-Nassau III en betrokken bij de April-Meistaking van 1943. In de nacht van 1 op 2 mei 1943 met Servaas Toussaint en … muur: links, regel 17-04 |
| Strobel,
Max | ∗ 1912-07-15 Oelsnitz (Sachsen, D | - NSDAP - overlevende - |
Bataljonscommandant en oorlogsmisdadiger Ulrich Matthaeas nadat hij door de Britten was opgepakt